حجت الاسلام سید محمدمهدی میرباقری مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم، در مراسم پایانی روز نخست هجدهمین المپیاد بین‌المللی قرآن و حدیث جامعهالمصطفی(ص) العالمیه به سخنرانی با موضوع «سبک زندگی از منظر قرآن» پرداخت که گزیده‌ای از سخنان وی در ادامه می‌آید:

 

از منظر قرآن سبک زندگی در سه سطح ناظر به رفتار شخصی، زندگی جامعه و تکامل اجتماعی، مورد بررسی قرار می‌گیرد. سبک زندگی خرد به شیوه‌هایی گفته می‌شود که به حدود زندگی شخصی انسان‌ها مرتبط است. در واقع مجموعه آدابی هستند که فرد در ارتباط با دیگران، در رفتار شخصی و در ارتباط با خداوند متعال باید رعایت کند، این بحث را در دو سطح دیگر هم می‌توان مطرح کرد که گاهی مغفول عنه واقع می‌شوند.

 

یکی از غفلت‌ها این است که همواره سبک زندگی را در حداقل ‌ببینیم و از بحث دوم آن که در مقیاس اجتماعی مطرح است، غافل باشیم. واحد مطالعه در این بخش جامعه است که از طریق دانش‌های اجتماعی پشتیبانی می‌شود نه علومی که واحد مطالعه آن فرد است.

 

تمدن جدید، یک سری الگوهای اجتماعی که سبک زندگی را تشکیل می‌دهند، پیش روی ما نهاده است و این موضوع را همه جانبه و با توجه به سایر روابط اجتماعی مورد دقت و مطالعه قرار می‌دهد.

 

آنچه بحث اجتماعی و مبتلابه جامعه است الگوها و مدل‌های اجتماعی است که لایه‌های مختلف حیات را تنظیم می‌کنند. در این الگوهای اجتماعی، یک موضوع جامعه به صورت همه جانبه مورد مطالعه قرار می‌گیرد و سعی می‌شود یک مدل جامع برای همه شرایط خاص طراحی شود.

 

غربی‌ها سبک و آداب زندگی را مورد مطالعه قرار می‌دهند و آن را در یک مدل جامع جانمایی می‌کنند. ما آنچه به عنوان یک مدل جامع تبیین کننده سبک زندگی در بخش‌های مختلف می‌شناسیم همان الگوی توسعه است. غربی‌ها برای طراحی سبک زندگی و الگوی توسعه از یک سلسله دانش‌های پشتیبان استفاده ‌می کنند. استفاده از فنون، مهارت‌ها و هنر باید همواره برای اشاعه سبک زندگی مورد نظر قرار گیرد و اگر قرار شد سبک زندگی اجتماعی تغییر یابد و الگوی رفتار اجتماعی، اشتغال، خوراک، مسکن، پوشاک و روابط اقشار تغییر کند، باید یک سلسله دانش‌های پشتیبان، فنون و مهارت‌هایی در خدمت گرفته شوند تا از طریق آنها سبک زندگی تبدیل به فرهنگ شود.

 

سطح سوم الگوی پیشرفت یا سبک زندگی در مقیاس تکامل اجتماعی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. غربی‌ها به سبک زندگی نه به عنوان یک پازل به هم پیوسته بلکه به عنوان یک پدیده در حال تحول نگاه می‌کنند و به تکامل سبک زندگی می‌اندیشند و برای تحول در آن برنامه‌ریزی می‌کنند. در جامعه جهانی یک سبک زندگی شناخته شده است، این روش زندگی با ارتقای کار کرد به یک روش پیچیده‌تر، کامل‌تر و سودبخش‌تر تبدیل می‌شود. سبک زندگی غربی سبک نسبتاً نو و مبتنی بر یک ایدئولوژی است که از چند قرن گذشته در جامعه بشری شکل گرفته است.

 

غرب ایده‌هایی را به یک ایده محقق در جامعه تبدیل کرده و با ایجاد عقلانیت فلسفی برای این ایده‌ها، فلسفه‌های مدرنی را شکل داده و به دنبال آن دانش مدرن و انقلاب علمی و صنعتی اتفاق افتاده است؛ خودشان با صراحت می‌گویند که باید تلاش کنیم این ایدئولوژی جهانی شود و حتی تصریح می‌کنند برای جهانی کردن این ایدئولوژی از قدرت نظامی هم استفاده خواهیم کرد. سبک زندگی مدرن تجسد و تجسم یک ایدئولوژی است، غربی ها به دنبال لیبرالیزم اقتصادی، ‌سیاسی و فرهنگی هستند و می‌خواهند ایدئولوژی غربی را که یک ایدئولوژی اومانیستی لیبرالیستی است در جهان گسترش دهند و رفتار اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جوامع و نیز اخلاق، تعلقات و تمایلات ملت‌ها را مبتنی بر ایدئولوژی مدرن، مهندسی، بازسازی و طراحی کنند.

 

سبک زندگی را که غربی ها مدیریت می‌کنند قابل تأمل، بسیار پیچیده عمیق و همه جانبه است. غربی‌ها دنبال آن هستند که پس از بازسازی رفتار اجتماعی و الگوهای اجتماعی، تحول این الگوها را مدیریت کنند و آنچه را تحت عنوان سبک زندگی مدیریت می‌کنند در واقع بسط یک ایدئولوژی است بوده و کل جریان تجدد نیز همین است.

 

انقلاب صنعتی مسأله مستحدثه نیست، بلکه توسعه دموکراسی به مفهوم غربی در جوامع اسلامی است که نظام‌های سلطنتی و استبدادی به نظام‌های مشروطه و نظام‌های مشروطه به نظام‌های جمهوری مبتنی بر احزاب اجتماعی تبدیل شوند و این مسأله آزادی و حق رأی نیست بلکه یک سبک سیاسی فراگیر نسبت به همه لایه‌های زندگی است.

 

آنچه امروز به عنوان سبک زندگی موضوع دقت باید قرار گیرد، الگوهای فراگیری است که همه شؤن زندگی را تحت پوشش قرار می‌دهد، اگر در مفهوم قرآنی سبک زندگی تأمل کنیم باید بگوییم آن ایدئولوژی فراگیری که اسلام برای بشر طراحی می‌کند چیست، آیا زندگی که قرآن تعریف می‌کند همان زندگی است که در بحث‌های تجدد تعریف می‌شود یا زندگی دیگری است.

 

براساس تهاجم نرمی که اتفاق افتاده، سبک زندگی مبتنی بر ایدئولوژی مادی در جهان اسلام رو به فراگیر شدن است، آنچه باید طراحی شود سبکی فراگیر نسبت به روابط خرد، الگوهای کلان و تکامل سبک زندگی اجتماعی مبتنی بر اسلام است، نباید تنها پاسخ‌گوی این نظام جدید باشیم، باید ایجاد یک حادثه جدید ایجاد کنیم و رهبری سبک زندگی را مبتنی بر ایدئولوژی اسلامی در مقیاس جامعه جهانی به عهده بگیریم.

 

استفاده از ابزارهای پشتیبان مانند علوم مختلف و هنر، برای رسیدن به یک سبک زندگی اسلامی ضروری است و هیچگاه دانش مدرن، تکنولوژی مدرن و هنر مدرن در خدمت فرهنگ اسلام و ایدئولوژی اسلامی برای ایجاد یک سبک زندگی اسلامی قرار نمی‌گیرند که اگر به دنبال سبک زندگی اسلامی هستیم، دانش‌های پشتیبان خود، فلسفه پشتیبان، هنر پشتیبان و ساختارهای اجتماعی لازم را باید خودمان تولید کنیم و اگر می‌خواهیم الهام بگیریم باید در این مقیاس الهام گرفت.

 

اگر بخواهیم کتاب الهی را مبنای آداب و مناسک و سبک زندگی خودمان قرار دهیم باید آن را در همه عرصه‌های حیاط و لایه‌های زندگی لحاظ کنیم و همه ساحت‌های زندگی، ساحت‌های قرآنی باشد، اگر همه ساحت‌های زندگی ما در بستر قرآن واقع شد جزو کسانی می‌شویم که کلمه «لا اله الا الله حصنی» را روش و پرورش خود در بستر توحید قرار داده‌اند.

 

تمدن غرب دارای ایدئولوژی پنهان و یک تمدن همه جانبه مبتنی بر ایدئولوژی مدرن و مادی است که همه عرصه‌های زندگی را در بر می‌گیرد، در نقطه مقابل این تمدن که می‌خواهد یک سبک ایجاد کند و همه در برابر کفر زندگی کنند باید سبکی را به وجود آوریم که همه در برابر توحید و در کلمه توحید زندگی کنند که سبک زندگی قرآنی سبک زندگی در محیط حیات طیبه و توحید است. اگر محیط ولایت، حصن الهی است باید تمام زندگی ما در این محیط واقع شود، این سبک زندگی الهی است؛ انوار توحید و هدایت الهی در بیوتی تجلی کرده که این بیوت، بیوت النبی و خانه‌های ولایت هستند، اگر همه زندگی ما در این بیوت توحید واقع شد، تجارت ما هم توحید و ذکر است و هیچ چیز بوی دنیایی نمی‌دهد.

 

چگونه می‌شود ولایت نبی اکرم‌(ص) و توحید، تبدیل به مدنیت و سبک زندگی شود و چگونه می‌شود در مدینهالنبی زندگی کنیم نه در محیط ولایت شیطان؟ اگر برای سبک زندگی سه سطح ناظر به رفتار شخصی، زندگی جامعه و تکامل اجتماعی قائل شدیم، یا سبک زندگی ما مبتنی بر ایدئولوژی توحیدی و الهی است یا سبک زندگی مادی.

منبع: hayatonline.ir