سرطان قابل پیشگیری و درمان است. با خود مراقبتی و امید.
سرطان ها از عوامل اصلی مرگ و میر در ایران و جهان هستند و به عنوان دومین علت مرگ و میر شناخته شده اند. انواع بسیاری از سرطان ها قابل پیشگیری هستند. شیوه زندگی نامناسب، فعالیت بدنی ناکافی، مصرف کم میوه ها و سبزیجات و افزایش مصرف سیگار، الکل و غذاهایی که حاوی چربی هستند، از علل بروز سرطان ها هستند.
سرطان یکی از مشکلات اصلی نظام سلامت در ایران است که مبارزه با آن نیازمند برنامه ریزی مسئولان و جلب مشارکت مردم است.
به همین منظور اداره بهداشت و درمان در پویش ملی مبارزه با سرطان برای ارتقای سلامت جامعه دانشگاهی و ضرورت افزایش آگاهی آنان تاکنون اقدام به انتشار پیام های بهداشتی به شرح زیر نموده است:
قسمت اول: سرطان و باورهای نادرست.
دریافت فایل
قسمت دوم: تغذیه و سرطان.
دریافت فایل
قسمت سوم: پیشگیری از سرطان، زندگی روانی، معنوی و اجتماعی سالم.
دریافت فایل
قسمت چهارم: سرطان پوست.
دریافت فایل
نشانه های سرطان
خستگی مزمن، تب کردنهای مکرر، تغییرات پوستی، درد مداوم، تغییر در اجابت مزاج از جمله نشانههای ابتلا به سرطان هستند که اغلب از چشم افراد پنهان میمانند.
سرطان یکی از مرگبارترین و ترسناکترین بیماریها در جهان است. اگرچه تشخیص این بیماری در اغلب موارد بیمار را غافلگیر میکند اما توجه داشتن به برخی از نشانههای اولیه امکان تشخیص زودهنگام را فراهم میکند. بیشتر سرطانها وقتی در مراحل اولیه تشخیص داده شوند قابل درمان هستند، بنابراین لازم است همواره نسبت به این نشانهها هوشیار بود و از نادیده گرفتن آنها خودداری کرد.
در زیر به ۱۱ مورد از شایعترین نشانهها که در بیماران مبتلا به سرطان ظاهر میشود، اشاره میکنیم.
خستگی مزمن
خستگی مزمن میتواند نشانهای جدی از سرطانهای خون، روده بزرگ و معده باشد که با خستگیهای روزانه تفاوت دارد. خستگی ناشی از سرطان اغلب پس از یک خواب خوب از بین نمیرود و بیشتر طول میکشد. خستگی مزمن همچنین میتواند ناشی از خونریزی مخفی باشد.
کاهش غیرعادی وزن
اکثر مبتلایان به سرطان ممکن است در بازه خاصی از زمان دچار کاهش وزن شوند. اگر دلیل خاصی چون ورزش بیشتر یا تغییر رژیم غذایی برای کاهش وزن وجود نداشته باشد، این تغییر غیرعادی و سریع میتواند یک نشانه خطرناک باشد.
کاهش یکباره ۱۰ پوند (۴.۵ کیلوگرم) یا بیشتر ممکن است یکی از اولین علائم ابتلا به سرطان باشد که میتوان از آن برای تشخیص زودهنگام این بیماری استفاده کرد.
ایجاد تودههای سفت غیرعادی
بدن خود را مرتب معاینه کنید. وجود هرگونه توده یا سفت شدگی ممکن است نشانهای از ابتلا به سرطان باشد و باید فورا به پزشک اطلاع داده شود. به توده و برآمدگیهای جدید یا تغییر اندازه تودههایی که از قبل در بدن خود داشتید، توجه کنید. با این حال زیاد خود را نگران نکنید، بسیاری از این تغییرات میتوانند بیخطر باشند.
درد مداوم
احساس درد علاوه بر آن که میتواند نشانهای از بیماریهای مختلف باشد، یکی از نشانههای ابتلا به سرطان نیز هست. اگر دردی که احساس میکنید غیر قابل توضیح است و از بین نمی رود و با درمان نیز بهتر نمیشود، این یک علامت هشداردهنده است که بسته به محل درد، میتواند نشانهای از ابتلا به تومور مغزی، سرطان روده بزرگ، رکتوم یا تخمدان باشد.
تب کردنهای مکرر
تقریبا تمام مبتلایان به سرطان در مرحلهای از بیماری خود به تب دچار میشوند به ویژه اگر سرطان سیستم ایمنی بدن آنها را نشانه گرفته باشد.
اگرچه تب کردن در مراحل پیشرفته سرطان شایعتر است اما همچنین میتواند در مراحل اولیه انواع سرطانهای خون چون لوسمی یا لنفوم نیز ظاهر شود. در هر صورت اگر به طور مرتب و بدون هیچ دلیلی تب میکنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
تغییرات پوستی
سرطان پوست به عنوان شایعترین نوع سرطان محسوب میشود و گاهی تشخیص آن در مراحل اولیه دشوار است. هر وقت لک، زگیل یا خالی درآوردید که رنگ ، اندازه یا شکل آن تغییر میکند، باید با مراجعه به پزشک احتمال ابتلا به سرطان ملانوما و یا دیگر انواع سرطان پوست را بررسی کنید.
با این وجود، علاوه بر سرطانهای پوست سایر سرطان ها نیز میتوانند باعث ایجاد تغییرات پوستی شوند. به علائم و نشانه هایی چون تیره، زرد یا قرمز شدن پوست، خارش، خونریزی و غیره توجه کنید.
تغییر در اجابت مزاج
اگر به یبوست طولانی مدت، اسهال یا تغییر در اندازه مدفوع دچار شدهاید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. این علائم از نشانههای سرطان روده بزرگ هستند.
از علائم ابتلا به سرطان مثانه یا پروستات نیز میتوان به احساس درد به هنگام ادرار کردن، وجود خون در ادرار یا تغییر در عملکرد مثانه اشاره کرد.
اگر هرکدام از این علائم غیرعادی را دارید باید آن را به پزشک اطلاع دهید. البته به یاد داشته باشید که این علائم همچنین میتواند نشانهای از عفونت ادراری باشند.
سرفه طولانی مدت یا خشن شدن صدا
این که هر از چندگاهی به سرفه بیفتید جای نگرانی ندارد. اما سرفههای طولانی مدتی که خوب نمیشوند را باید جدی گرفت. به این توجه کنید که آیا سرفهها باعث ایجاد درد در ناحیه سینه ، شانه یا پشتتان می شوند یا نه.
اگرچه بیشتر سرفهها نشانه سرطان نیستند، اما همچنان باید توسط پزشک متخصص ارزیابی شوند.
خونریزی غیرعادی
خونریزی غیرمعمول ممکن است در مراحل ابتدایی یا پیشرفته سرطان اتفاق افتد با این حال این مشکل حتی اگر نشانهای از سرطان نباشد نیز باید بررسی شود.
بالا آوردن خون، وجود خون در مدفوع یا ادرار، خونریزی غیر طبیعی از واژن همگی علائم خطرناکی هستند.
سوء هاضمه یا مشکل در بلع
سوء هاضمهای که از بین نمیرود می تواند علامت سرطان باشد. از علل و ریشههای احتمالی این مشکل میتوان به سرطان مری، معده یا گلو اشاره کرد. با این حال، در اکثر موارد، سوء هاضمه یا اختلال در بلع از وجود مشکلات دیگری به جز سرطان حکایت دارند.
دیگر نشانهها
علائمی که به آنها اشاره شد، از شایعترین نشانههایی هستند که در بیماران سرطانی بروز می یایند با این حال، طیف گوناگونی از علائم دیگر نیز وجود دارند که از ابتلا به سرطان خبر میدهند.
به عنوان مثال، اگرچه ورم پاها لزوماً نشانه سرطان نیست بلکه یکی از عوارض جانبی مصرف داروها یا استفاده از دیگر روشهای درمان آن است، اما اگر پاهایتان بدون دلیل متورم شدهاند بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
به طور کلی اگر متوجه بروز هرگونه تغییر عمده در بدن خود شدید، به خصوص تغییراتی که در دراز مدت باقی میمانند، آن را با پزشک درمیان بگذارید.
به خاطر داشته باشید که تشخیص زودهنگام سرطان میتواند شانس درمان و بقا را افزایش دهد.