سخنان ریاست دانشگاه علم و صنعت ایران در مراسم روز پژوهش دانشگاه
مراسم روز پژوهش دانشگاه علم و صنعت ایران، روز دوشنبه ۲۲ آذرماه ۱۴۰۰ در دانشگاه علم و صنعت ایران برگزار شد، دراین مراسم دکتر انبیاء (ریاست دانشگاه) سخنانی در خصوص جایگاه پژوهش در دانشگاه علم و صنعت مطرح نمودند.
مشروح سخنان ایشان به شرح ذیل میباشد:
خوشامد عرض میکنم خدمت همه همکاران گرامی و میهمانان ارجمند و رؤسای محترم قبلی دانشگاه و بویژه محضر وزراء محترم نیرو و ICT برادران ارجمند آقایان مهندس محرابیان و دکتر زارع پور، به خانه خودتان خوش آمدید و بسیار ممنونیم که دعوت دانشگاه را پذیرفته اید و من باید اعتراف بکنم که حضور ارزشمندتان قطعاً چگالی و غلظت مراسم امسال ما را مضاعف کرد. رایزن محترم سفارت کشور عراق و رؤسای محترم ۲ دانشگاه کشور عراق نیز در این جلسه حضور دارند خدمتشان خیر مقدم ویژه عرض میکنم. همچنین حضور همه عزیزانی که به صورت مجازی این مراسم را دنبال می کنند عرض سلام و ادب دارم. خلاصه اینکه خاک پای همه میهمانان عزیز توتیای چشم ما.
منزلت و جایگاه پژوهش و فناوری
برای بیان بهترِ "جایگاه و منزلت پژوهش و فناوری" بهره میگیرم از قرآن کریم آیه ۶۱ از سوره هود،
" هُوَ أَنْشَأَکُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَکُمْ فِیهَا" این یعنی اینکه قرآن کریم هم به صنعت توجه دارد و هم به صانع، به بیان دیگر هم برای فناوری اهمیت قائل است و هم برای فناور.
البته در قرآن کریم آیات فراوانی نیز وجود دارد که می شود از آن برای درک بهتر جایگاه پژوهش و فناوری استفاده کرد امّا بنده به علت ضیق وقت فقط به همین آیه شریفه بسنده می کنم. قرآن کریم عنصر حکمت را در فناوری جان مایه کار میداند و فناور را در قامت یک حکیم مخاطب قرار می دهد و مأمور به آبادانی زمین می کند.
بنده در صحبتی که حدود ۲ ماه قبل در مراسم معارفه خود داشته ام این شعار را برای دانشگاه انتخاب کرده ام
" توسعه فناوری و تعاملات صنعتی با روحیه جهادی" البته شاید فقط عبارت توسعه فناوری کفایت میکرد چرا که طبیعی است خواستگاه و محل رسوب توسعه فناوری، در صنعت است و از طرفی بدیهی است انجام این مهم صرفاً با استقامت و صبر و تلاش فراوان و با روحیه جهادی امکان پذیر می شود اما می خواستم عبارت کاملتری را برای شعار انتخاب کنم. اکنون که بحث ما پژوهش و توسعه فناوری است و برای اینکه جلسه نسبت به اهمیت موضوع همدما شود اجازه می خواهم با یک مثال کوچک، اهمیت پژوهش و فناوری را خدمتتان مرور کنم. در حال حاضر درصد استحصال و استخراج نفت از منابع زیر زمینی یا همان ضریب بازیافت اصطلاحاً " Recovery Factor" بسته به اینکه از چه نوع فناوری استفاده می کنیم میانگین آن در دنیا بین حدود ۲۰ الی ۶۵ درصد است، میانگین این عدد در کشور ما براساس اعلام مسئولان محترم وزارت نفت حدود ۲۵ درصد است. ما درحال حاضر در کشور تعداد زیادی میدان نفتی داریم که یکی از آنها میدان نفتی آزادگان است، ذخیره نفت درجا در این میدان حدود ۲۶ میلیارد بشکه است، اگر با استفاده از فناوریهای پیشرفته بتوانیم فقط یک درصد، ضریب بازیافت را در این میدان افزایش بدهیم ۲۶۰ میلیون بشکه نفت بیشتر استحصال می شود که با احتساب ۸۰ دلار برای هر بشکه نفت، رقمی حدود بیش از ۲۰ میلیارد دلار به سرمایه های ملی کشور اضافه می شود که به نظر حقیر این مبلغ می تواند به اعتبارات سالانه کشور پهلو بزند. در حقیقت بحث افزایش ضریب بازیافت، مستقیماً به موضوع "صیانت از منابع ملّی" که به عنوان یک اصل در مجموعه "اصول اقتصاد دانش بنیان" آمده است، برمی گردد. این موفقیت فقط و فقط با استفاده از توسعه فناوری امکان پذیر می شود. بنابراین می توان نتیجه گرفت که " همه پیشرفتها زمانی در یک جامعه حاصل میشود که توسعه فناوری در آن جامعه اتفاق بیافتد". البته که توسعه فناوری پیش از آنکه یک مقوله فناورانه باشد یک مقوله فرهنگی است.
هدف از برگزاری جشنواره پژوهش و فناوری
تکریم، گفتمان سازی و هم‌افزایی برای توسعه پژوهش و فناوری کمال‌آفرین، اخلاق مدار، توانمندساز، مسئله محور و ثروت آفرین
هدف از برگزاری این مراسم :
- یکی از اهداف این جلسه و این جشنواره گفتمان‌سازی در مورد جایگاه پژوهش و ایفای نقش دانشگاه در حل مسائل کشور است. گفتمان‌سازی به این مفهوم که یک باور و فکر جمعی برای مسئولیت پذیری عالمانه در قبال نیازهای کلیدی کشور ایجاد شود.
- در کنار گفتمان سازی، باید نقشه راه حرکت را در کانون توجه خودمان قرار بدهیم. توجه به اسناد بالادستی کشور و برنامه راهبردی دانشگاه قابل اهمیت است.
- البته که لازمه فراگیر شدن گفتمان و تحقق نقشه راه، الگوسازی و تکریم از بزرگان دانشگاه است. چراکه حقیر باور دارم "تحول علم منوط به تکریم و تحول عالِم است".
در ادامه می خواهم عرایض خودم را در سه محور خدمتتان تقدیم کنم.
-
در محور اول، می خواهم به اجمال اشاره‌ای داشته باشم به برخی از چالشهای پیشروی پژوهش و فناوری در کشور و دانشگاه؛
- در محور دوم، به برخی از توانمندی‌ها و مزیتهای دانشگاه علم و صنعت ایران در حوزه پژوهش، فناوری و نوآوری اشاره خواهم کرد؛
و در انتها نیز می خواهم رویکرد جدید دانشگاه و اهم برنامه‌های پیشرو را با شما بزرگان در میان بگذارم.
چالشهای حوزه پژوهش و فناوری در کشور و دانشگاه
تجربه به ما میگوید پژوهش مستمر و جامع، نیاز مبرم همه جوامع است. از طرفی رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر خود (آبان ماه امسال) با نخبگان علمی، برضرورت حل مسائل امروز کشور با ابزار علم و پژوهش را، برای چندمین بار تاکید فرمودند، که این امر مسئولیت ما را در این جهت دو چندان می کند . امّا واقعیت این است که تحقق این امر با چالشهای جدی محیطی و درونی در دانشگاهها مواجه است.
-
بخوبی میدانیم " موتور مولد رشد اقتصادهای توسعه یافته"، " نوآوریهای فناورانه" است. یک سنجه مهم برای سنجش قدرت این موتور در اقتصاد ملی، سهم هزینه کرد تحقیق و توسعه نسبت به تولید ناخالص ملی است. این رقم متاسفانه در کشور ما کمتر از یک درصد است و با فاصله قابل توجه ای از کشورهای پیشرفته و همچنین اهداف در نظر گرفته شده در اسناد بالادستی است.
-
چالش بعدی در این حوزه، عدم انطباق برنامه‌های پژوهش و فناوری دانشگاه با نیازهای صنعت و جامعه است. سرعت بالای تغییرات در صنعت و جامعه، مخاطرات این عدم انطباق را تشدید می‌کند!
-
چالش دیگر اینکه ما هنوز موفق نشدیم زیرنظام‌های «آموزش»، «پژوهش» و «فناوری» را ایجاد کنیم و لذا تلاش‌های ما هم‌افزایی نخواهد داشت؛
-
بطور خاص در حوزه «پژوهش و فناوری»، با خلاء نظام ارزیابی و پایش راهبردی واحدهای پژوهش و فناوری دانشگاه مواجهیم.
-
همچنین طیفی از موانع فرهنگی و ساختاری در دانشگاه، پژوهشهای گروهی و شبکه‌ای و بین رشته‌ای را از دسترس ما دور کرده است؛ حال آنکه این رویکرد از ملزومات اساسی پرداختن به مسائل چندبعدی دنیای امروز است.
-
ضمن اینکه باید توجه داشته باشیم که مسائل واقعی در حوزه صنعت، ماهیت و مولفه‌های مؤثر و مقومِ خاص خود را دارند و لذا به سختی در انقیّاد رشته‌ها و تخصصهای علمی مرسوم ما در می‌آیند؛ این ما هستیم که باید به عنوان یک محقق و پژوهشگر تلاش کنیم تا راه مهار آنها را به تدریج بیابیم. بنظر بنده یک دلیل عمده اینکه بعضاً نمی توانیم از صنعت سفارش و یا پروژه بگیریم ریشه در این موضوع دارد.
توانمندی‌ها و مزیتهای دانشگاه علم و صنعت ایران در حوزه پژوهش، فناوری و نوآوری
فعالان این حوزه اذعان دارند دانشگاه علم و صنعت ایران یکی از خوشنام ترین دانشگاههای کشور در این عرصه است بنابراین برند یا (نمانام) دانشگاه خود یک دارایی ارزشمند است که نباید آن را دست کم گرفت. ضمن اینکه حضور دانش آموختگان این دانشگاه در مهمترین عرصه های علمی، اجرایی و فرهنگی کشور از وجوه بارز و ذاتی این دانشگاه پر افتخار است. ما در کشور کمتر دستگاه و نهادی داریم که افراد اثر گذار آن از این دانشگاه نباشند. (برخی از این شخصیتها در این جلسه حضور دارند.)
در حوزه دستاوردهای پژوهشی، برخی مجلات تخصصی دانشگاه از جمله مجله بینالمللی مهندسی عمران بالاترین رتبه را در میان مجلات تخصصی کشور در نمایه‌های بین المللی به خود اختصاص داده است.
از حیث محققین برتر، تعداد ۱۷ نفر از اساتید این دانشگاه در زمره دانشمندان پراستناد یک درصد برتر دنیا قرار دارند و ۵۴ نفر هم جزء ۲ درصد برتر دنیا هستند.
دانشگاه در پذیرش ماموریتهای فناورانه کلیدی در حوزه های مختلف کارهای بزرگی را انجام داده و در دست انجام دارد که حیفم میآید به اختصار برخی از آن را خدمتتان عرض نکنم.
مرکز تحقیقات فضایی:
دانشگاه در زمینه هوافضا و کسب دانش فنی فضایی و تربیت نیروی انسانی متخصص و همچنین ساخت ۳ ماهواره نوید، تدبیر(مبین) و ظفر، پیشروترین دانشگاه کشور در این عرصه است، به نظر بنده هم پیشرو است و هم پیشبر.
مرکز مهندسی فناوریهای عصبی:
این مرکز به دنبال دو دهه فعالیت ایجاد شده است. هدف این مرکز ساخت ابزارهایی است که کنترل ارگانهای بدن را به عهده دارد. دانشگاه علم و صنعت ایران از پیشتازان این مرکز در کشور است.
موسسه کامپوزیت:
این موسسه برای تولید مواد و سازه های کامپوزیتی تأسیس شده است و نقش مؤثری در توسعه این فناوری در کشور در دو دهه اخیر دارد.
انستیتوی توربین گاز:
این انستیتو نیز با حمایت وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران ایجاد شده است و هم اکنون ساخت توربین گاز ملی را در دستور کار خود دارد.
انستیتوی اندازه گیری مایعات و گازها:
این انستیتو با حمایت وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران تاسیس شده است که قطعاً می تواند نیازهای کشور را در این بخش مرتفع کند.
انستیتوی ازدیاد برداشت:
این انستیتو هم با حمایت وزارت محترم نفت تاسیس شده است و می تواند رسالت سنگینی در استحصال نفت کشور داشته باشد.
واحدهای آموزشی و پژوهشی منحصر به فرد:
-
تاسیس دو دانشکده مهندسی راه آهن و خودرو که در خاورمیانه و کشور منحصر به فرد است. ایجاد این دو دانشکده از نشانه های بارز علاقه مندی این دانشگاه و ارتباط آن به صنعت است.
-
دانشکده "مدیریت، اقتصاد و مهندسی پیشرفت" که با الهام از فرمایشات مقام معظم رهبری ایجاد شده است ماموریت تربیت حکمرانی کشور را به عهده دارد.
- کتابخانه و مرکز اسناد علمی حضرت امام رضا (ع) که با حمایت حضرت آقا پایه گذاری و تاسیس شده است نیز یکی دیگر از افتخارات این دانشگاه می باشد.
اینها بخشی از مواردی است که نقش دانشگاه علم و صنعت ایران را در راستای تأمین نیازهای صنعتی و مدیریتی کلان کشور با سایر دانشگاهها متفاوت و بارز می‌کند و این دانشگاه را به یک دانشگاه کارآفرین و جامعه محور مبّدل می‌سازد.
دانشگاه علم و صنعت ایران در ایجاد اینگونه از ساختارها و انجام این گونه از مأموریتها صاحب سبک است.
-
یکی دیگر از مزیتهای مهم و توانمندساز این دانشگاه، زیر ساختهای تحقیقاتی گستردهای است که در قالب واحدهای پژوهشی و فناوری در دانشگاه ایجاد شده است. بیش از ۱۲۰ آزمایشگاه تحقیقاتی شناسنامه دار، ۳۰ مرکز تحقیقاتی و پژوهشکده، ۳ انستیتوی فناوری مرتبط با صنایع نفت و گاز،۶ مرکز نوآوری فعال و ۵ مرکز نوآوری درحال تاسیس در کنار مجتمع خدمات فناوری و برج فناوری درحال ساخت دانشگاه از جمله واحدهایی هستند که به مثابه پلی مستحکم برای ارتباط دادن جریان نخبگی دانشگاهی با مهارت و تجربه صنعتی می باشد.
-
اکنون این سوال مطرح است آیا دانشگاهها و مراکز پژوهشی کشور با فرض برطرف شدن همه چالشها از جمله رشد چندبرابری بودجه های پژوهشی، مهیای ارتقای نقش خود در حل مسائل ملی هستند؟
در حوزه زیست بوم نوآوری و کارآفرینی باید به این موارد بپردازیم:
-
توسعه مراکز پژوهشی و فناوری خودگردان
بهره‌مندی از ساختارهای نوین مانند پردیس علم و فناوری و پارک علم و فناوری
چابکی در ساختار پژوهش و فناوری به ویژه ساختار دفتر ارتباط دانشگاه با صنع
-
توانمندسازی اعضای هیأت علمی برای ایفای نقش محوری
از کلیدی ترین موارد است.
-
در حوزه پذیرش ماموریتهای کلان و ملی در حوزه پژوهش و فناوری، به
-
ایجاد سازوکارهای اثربخش و کارآمد
- توسعه فرهنگ کارگروهی و شبکه‌ای
نیاز داریم.
-
در حوزه زیست بوم نوآوری و کارآفرینی باید به این موارد بپردازیم:
-
توسعه مراکز پژوهشی و فناوری خودگردان
- بهره‌مندی از ساختارهای نوین مانند پردیس علم و فناوری و پارک علم و فناوری
- حمایت از توسعه مراکز شتاب‌دهنده، استارت آپ ها یا کسب و کارهای نوپا و شرکت‌های زایشی و دانش بنیان و البته با محوریت اعضاء هیأت علمی، دانش‌آموختگان و دانشجویان دانشگاه
سخن آخر
البته شعار آرمانی دانشگاه "سرآمد در علم و فناوری، پیشرو در کارآفرینی دانش بنیان" که الهام گرفته از چشمان داز دانشگاه در برنامه استراتژیک است همچنان مدنظر ما است؛
اما همانظوری که عرض کردم به طور خاص در دوره جدید این شعار را برای دانشگاه انتخاب کردیم:
" توسعه فناوری و تعاملات صنعتی با روحیه جهادی" که الهام گرفته از مأموریت های دانشگاه در برنامه راهبردی است.
سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی عشق محمد بس است و آل محمد
|
