دفاعیه دکتری

دانشجو ساحل دژپسند در تاریخ چهارشنبه 16 اسفند 1396، ساعت 13:00 از پایان نامه خود تحت عنوان "آموزش طراحی معماری مبتنی بر تفاوتهای جنسیتی؛  با رویکرد اسلامی"در آمفی تئاتر دانشکده معماری و شهرسازی دفاع خواهند کردند.


اساتید راهنما:
مهندس عبدالحمید نقره­کار
دکتر محسن فیضی
چکیده
فرایند خلق آثار معماری از مسائل مهم و پیچیده حوزه معماری است و علیرغم پژوهشهای متعددی که در دهه­های اخیر پیرامون آن صورت گرفته، هنوز برخی از ابعاد این فرایند ناشناخته باقی مانده است. این رساله با هدف ارتقاء کیفیت آموختن معماری در دختران و پسران با توجه به ویژگیهای متفاوت آنها و تبیین محتوای فرایند خلق آثار معماری با توجه به این تفاوتها، تهیه و تنظیم شده است و نگاه به این هدف از دیدگاه اسلامی صورت گرفته است. به دلیل عدم برقراری ارتباط اصولی میان آموزش معماری با رشته­هایی از قبیل علوم تربیتی، جایگاه تفاوتهای جنسیتی هنوز در این رشته واکاوی نشده است. لذا، مغفول ماندن بُعد تفاوتهای جنسیتی به عنوان یکی از بیشمار تفاوتهای فردی در آموزش فرایند طراحی، از دغدغه­های اصلی این پژوهش بوده است. موضوعی که به لحاظ تأثیرگذاری در سبکهای تفکر و سبکهای یادگیری، از نیازهای مهم در جهت بهبود کیفیت آثار خلق شده محسوب می­شود.
پرسشهای اصلی پژوهش مربوط به نوع نگاه به تفاوتهای جنسیتی در آموزش معماری از دیدگاه اسلامی و متعاقباً نحوه فرایند خلق آثار معماری بر این اساس بوده است. فرضیه­های تحقیق نیز بر مبنای این اصل که تفاوتهای جنسیتی در کیفیت آموختن معماری، مؤثر بوده و دختران و پسران دارای استعدادها، گرایشات و شیوه­های متفاوت در فرایند خلق آثار معماری هستند، شکل گرفته است. برای انجام این تحقیق از راهبرد استدلال منطقی و آزمون تجربی (مبتنی بر عقل و نقل) و روشهای استدلال قیاسی و استقرائی به فراخور مراحل تحقیق استفاده شده است.
یافته­های تحقیق نشان می­دهد؛ رویکرد اسلام به تعلیم و تربیت نیز همچون دیگر حوزه­ها، رویکردی غایت­نگر و مبتنی بر فطرت انسان است.  در حقیقت جوهرهٴ روح زن و مرد، تفاوتی وجود ندارد؛ ولی در عوارض وجودی آن ها تفاوت هایی هست.  لذا، مقولهٴ تربیت آن دو، در آن جا که معطوف به جوهرهٴ روح است، تفاوتی ندارد؛ ولی در شیوه ها و جزئیات که به برخی عوارض باز می گردد، تفاوت هایی قابل لحاظ هستند.
از آنجا که خداوند انسان را در صفت خلاقیت به صورت خود آفریده، برای رسیدن به یک اثر کامل که واجد شرایط تمامی مظاهر الهی به طور نسبی باشد، نیاز به پرورش انسانهای کامل است. یک آموزش اثربخش، آموزش­گیرندگان را با عرصه­هایی که به همه قوا و قابلیتهای وی مرتبط باشد، آشنا می­کند. معرفت بشری، به ویژه در عرصه هایی چون هنر و معماری، هم به دلالت منطقی تکیه دارد و هم به تأویل شهودی. از دیدگاه اسلامی نیز، گرایش متعادل در بستر وحی در مقابل گرایشهای عقل­گرا یا شهودگرا توصیه می­گردد. از این حیث، می­توان ساحت فضای آموزشی را با رویکرد تناسب، تعادل و تکمیل نقشهای جنسیتی همراه کرد. لذا، در نهایت، دانشجویان منطقی و شهودی، با بهره­گیری از تفاوتهای جنسیتی و به منظور ایجاد یک رابطه صحیح استادوشاگردی از هم تمیز داده شده و راهکارهای خاص هرکدام در راستای طراحی یک اثر کامل؛ و مهمتر از آن دستیابی به یک انسان کامل ارائه می­گردد.
کلید واژه­ها: تفاوتهای جنسیتی، آموزش طراحی معماری، رویکرد اسلامی